Çin

Çin Halk Cumhuriyeti, Asya'da bulunan bir uzakdoğu ülkesidir. Çin Halk Cumhuriyeti, nüfus sayımlarına göre dünyanın en kalabalık nüfuslu ülkesidir. Kuzeyinde Moğolistan, kuzey doğusunda Rusya ve Kuzey Kore, doğusunda Sarı Deniz ve Doğu Çin Denizi, güney doğusunda Güney Çin Denizi, güneyde Vietnam, Laos, Birmanya, Hindistan, Bhutan ve Nepal, güney batıda Pakistan, Afganistan, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan ile çevrilidir. Başkenti Pekin'dir. Çin sözcüğü sıklıkla Çin Halk Cumhuriyeti anlamında kullanılır. Halen 24 ülke ve Tayvan tarafından tanınmamaktadır. Çin'in, ÇHC'nden önce de yaklaşık 5000 yıl geriye uzanan bir 'yazılı tarihi' vardır. Bununla birlikte üzerinde ideografik çizimlerin bulunduğu yaklaşık 6000 yıl öncesine ait kalıntılara ulaşılmıştır.[5] Günümüz medeniyetinin temel taşlarını oluşturan kâğıt, barut, pusula ve matbaacılık gibi pek çok buluşun kökenleri Antik Çin medeniyetine dayanmaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti, son yıllarda, yapmış olduğu atılımlarla ve politikalarla, dünyanın en önemli ekonomik güçlerinden biri haline gelmeye başlamıştır. Çin Halk Cumhuriyeti'nin bölgede ve dünyada nüfuzu, askeri alandan çok ekonomik alanda kendisini hissettirmektedir. 2020'lerde Çin Halk Cumhuriyeti'nin dünyanın en zengin ekonomisi olacağı öngörülmektedir. Dünyanın alan olarak en büyük dördüncü ülkesi olan Çin Halk Cumhuriyeti, yaklaşık 1.5 milyar nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesidir. Dünya nüfusunun yaklaşık altıda biri Çin Halk Cumhuriyeti'de yaşamaktadır.

Tarihçe

Binlerce yıl süren hanedanlar yönetimi, 1912'de milliyetçilerin yönetimi ele geçirmesi ile son bulmuştur.1949'da milliyetçileri yenmeyi başaran Komünist Çinliler (ÇKP) Mao liderliğinde ülke yönetimini ele geçirmiştir. Mao, sosyalist bir devlet kurmak için çalışmaya başladı. Stalin'in ölümüyle ülkede bir süre daha özgürlükçü bir atmosfer hakim oldu. Ama zamanla Mao eleştirilere kapalı ve birleştirmeyi öngören düzenlemeleri büyük başarısızlığa uğrayan Mao politik açıdan zor durumda kaldı. Bu başarısızlığı 1960'larda partinin Maoistler ve pragmatistler olarak ikiye ayrılmasına neden oldu. Mao bir süre arka plana çekilse de halk arasında bir kült olmaya devam etti. Fakat ülkenin kurucusu devrimi tamamlamak istiyordu ve hala özellikle ordu tarafından destekleniyordu. Bu nedenle "kültürel devrim" adıyla yeni bir dizi çalışmayla politik hayata aktif olarak geri döndü. Zamanla çevresindeki hemen herkesle arası açılsa da, 1976 yılında ölene kadar kültürel devrimine devam etti.

BATI. Engebeleri çok değişen (burada, dünyanın en yüksek dorukları [Himalayalar'da] ile Cungarya ve Turfan gibi bazı çöküntü bölgeleri bir arada yer alır), iklimi genellikle kurak, kışın çok soğuk, yazın çok sıcak olan bu uçsuz bucaksız bölge, Tibet, Doğu Türkistan (Sin Kiang) ve Moğolistan'ı içerir. Yaşam koşullan insanların yaşamasına son derece elverişsiz olduğundan, bir yerleşme alanından çok, bir geçiş alanıdır (özellikle göçebeler yaşar). Ayrı kökenden gelen yerel halkların yaşamasına karşın, erken bir tarihte Çin'in etkisine girmiştir.

UZAK KUZEY. Son derece zengin Mançurya tortul havzasını içine alır. Mançurya havzası yakın dönemde yerleşmeye açılmıştır (hattâ yerleşmenin henüz tamamlanmadığı söylenebilir). Musonların ıhman etkileri, bölgede büyük çapta tahıl tarımına olanak verir.

KUZEY ÇİN. Kuzeyde Şan-si (Shan-si) ve Şen-si (Shensi) yaylalarıyla (lös), güneyde de bir dizi alçak sıradağla doğuya doğru uzanan Çin dağlarının (Tsinling) kendisine özgü fiziksel çevresi ve ildim kuşağıyla sı-r nırlı bulunan Huang-ho ırmağının (Sarı Irmak) balçıklı suları, Çin uygarlığının beşiği olan geniş bir alüvyon ovasında akar. Bölgede büyük çaplı tahıl tarımının yanı sıra, yakın dönemde yoğun pirinç tarımına başlanmıştır.

GÜNEY ÇİN. Gerçek pirinç bölgesidir. Güney ucunda tropikal özellikler gösteren yumuşak ve yağışlı muson iklimi, çay ve turunçgil yetiştirilmesine elverişlidir; yılda üç kez pirinç ürünü alınır (Sı-çuan ve Haynan [Hai-nan] adası). Bölgede Yang-dzı-kiang'm (Mavi Irmak) üç havzası (Sı-çuan, Vu-han, Nankin) ile güneyde Prekambriyen'den kalma Güney Çin kalkanı üstünde yükselen karmaşık tepeler ağı ayırt edilir